1921 yılında trafik kazası sonucu kör olan Londralı bir
fotoğrafçı, çevredekilerin kendisinin kör olduğunu anlaması ve dikkat çekmesi
için bastonunu beyaza boyayarak dolaşmaya başlar. Bu deneyim o denli başarılı
olur ki, 1931′de Fransız Körler Örgütü, körlerin bastonunun beyaza boyanmasını
ve beyaz baston adıyla simgeleştirilmesini kararlaştırır. Bu amaçla her yıl
dünyada 7-14 Ocak tarihleri arası Beyaz Baston Haftası olarak anılmaktadır.
Dünyada her yıl Ocak ayının ikinci
haftası Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası olarak anılmaktadır. Baston
kullanımı görme engellilerin çarpma, düşme, yaralanma, sakatlanma riskini
azaltır, yürüyüş ve fiziksel aktivitede bulunan engellilerin motor becerilerini
geliştirir. Kendilerine güven duygusunu, sosyal etkinliklere katılma ve
bağımsız hareket edebilme yeteneklerini artırır. Beyaz baston, görme engellilerin
bağımsızlaşmasının ve özgürleşmesinin sembolüdür. Körlük, görme yeteneğinin
bulunmaması ya da yitirilmiş olmasıdır. Görme merkezinin ya da görme sinirinin
zarar görmesi sonucu ortaya çıkabildiği gibi, doğrudan gözlerden de
kaynaklanmaktadır. Doğumsal kaynaklı körlük nedenlerinden bazıları annenin
gebeliği sırasında geçirdiği kızamıkçık (rubella), parazit enfeksiyonu
(toksoplazma), nadir de olsa su çiçeği (varisella), bazı ilaçlar, radyasyona
maruz kalmak, kazalar ve kalıtımsal etmenlerdir. Kalıtımsal retina
bozuklukları, tavuk karası (retinitis pigmentosa), görme siniri dokusunda
gerilik, doğuştan katarakt ve glokom, göz küresinin küçüklüğü veya yokluğu,
retinoblastoma (tümörler) ve albinizm, erken doğum, beyin zarı iltihabı
(menenjit), trahom hastalığı, A vitamini eksikliği de körlüğe neden olabilir.
Sonradan oluşan körlük nedenlerinden bazıları katarakt, göz tansiyonu (glokom),
sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu), retina yırtılması (retina
dekolmanı), ileri evre şeker hastalığı, iş ve trafik kazaları, göz iltihapları,
beyin tümörleri, multiple skleroz (MS) ve göz kazalarıdır. Her yaş grubunu
ilgilendiren göz kazaları hafif görme bozukluğundan gözün tüm kaybına kadar
durumlara neden olabilir. Bu tür kazalarda en yakın sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır. Acil müdahale gözde kalıcı zararların oluşmasını engellemek
açısından son derece önemlidir.
Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası farkındalık oluşturma ve çözüm
amaçlı yürütülen etkinliklerle göz sağlığının önemi vurgulanmaktadır. Ayrıca
görme engelli kişilerin sorunlarına çözüm yolları aranmaktadır. Bu konuda
toplum olarak bilincin artması, kamu, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin
üzerine düşeni yapmasıyla, engellilerin topluma katılması ve bütünleşmesi
kolaylaşacak ve yaşam kaliteleri artacaktır.